Przemysław Radzyński

Z Jakubem Bałtroszewiczem, prezesem Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia rozmawiała Małgorzata Bilska.

Brytyjska Izba Gmin przegłosowała zakaz wywierania presji na kobiety chcące dokonać aborcji. W odległości 150 metrów od placówki medycznej nie wolno rozdawać ulotek, modlić się itd. Są to „strefy bezpiecznego dostępu”. Co to oznacza dla aktywistów pro-life? 

– To pokazuje, jak działa cywilizacja śmierci. Zabijanie dzieci ma się odbywać bez świadków, w ciszy, pod ochroną prawa. Prawda o życiu człowieka od poczęcia została odrzucona ustawowo. Robi się dziś wszystko, by kobieta decydująca się na aborcję nie poznała tej prawdy. Przeraża fakt, że władza demokratyczna w żadnym innym obszarze życia publicznego nawet nie zbliża się do fałszowania rzeczywistości w tak staranny sposób i do karania obywateli, którzy tylko próbują uświadomić innym obiektywną prawdę: w „placówkach medycznych” zabijani są bezbronni ludzie. Ich jedyną winą jest to, że są niechciani. Nie byli planowani, muszą zginąć. 

Bezpośrednią przyczyną zmiany prawabył głośny w Wielkiej Brytanii przypadek uniewinnienia przez sąd dwóch osób oskarżonych o działanie na szkodę ośrodka aborcyjnego i pacjentek. Ks. Sean Gough i Izabel Vaughan-Spruce mieli naruszyć nakaz ochrony przestrzeni publicznej, a ich działania uznano za zastraszanie kobiet. W Polsce od wielu lat obowiązuje zakaz aborcji w większości przypadków. Jakimi metodami walczy ruch pro-life na Zachodzie?

– Trudno porównywać Polskę z krajami Zachodu. U nas na szczęście jeszcze nie pojawiły się instytucje zwane „placówkami medycznymi”, w których jedynym „zabiegiem” jest aborcja. To oczywiste, że obrońcy życia stali pod nimi, modlili się; próbowali uświadomić kobiety, które chciały skorzystać z ich usług. To, że im się tego zabrania, jest bardzo znaczące. Państwo, które działa w ten sposób, świadomie wspiera zabijanie najmłodszych obywateli. 

W ruchu pro-life na Zachodzie obserwuję działania, które przede wszystkim mają uświadomić kobiecie, że aborcja jest przerwaniem życia dziecka. Po jej dokonaniu nie tyle przestajesz być w ciąży, ile jesteś matką… martwego dziecka. Dlatego nie nazwałbym tego walką, która kojarzy się z wojną. Nie używam terminów militarnych. To jest raczej praca u podstaw, pokazywanie piękna życia. Edukacja o tym, kiedy ono się zaczyna. Niestety nawet tych metod wpływu, absolutnie normalnych w działaniach wszystkich ruchów społecznych, próbuje się zakazać i to za pomocą prawa państwowego. Osoby zaangażowane w pro-life mimo to robią wszystko, aby z prawdą docierać do kobiet. 

Kwestia aborcji zawsze będzie budzić kontrowersje, gdyż wiąże się konfliktem wartości absolutnych. Są one – z definicji – nienegocjowalne: prawo człowieka do życia od poczęcia i prawo człowieka do decydowania o życiu swoim i tym, które zaczęło się w nim, wbrew jego woli. Łatwo tu o eskalację emocji… Czy ruch pro-life odrzuca jakieś działania, które sam uważa za nieetyczne? 

– Kiedy zakładaliśmy z czterema przyjaciółmi Fundację Jeden z nas, chcieliśmy, żeby kobieta nie bała się przyjść do nas po pomoc, nie czuła lęku przed męskim osądzeniem, potępieniem, tylko dlatego, że rozważa aborcję albo już jej dokonała. To był klucz do tego, jakie metody wybieramy. Bo jeżeli ruch pro-life nie jest dla kobiet, to dla kogo? 

Obecnie niektóre organizacje pokazują w przestrzeni publicznej bardzo agresywne obrazy aborcji; używają języka dla mnie nieakceptowanego, w którym kobieta jest zła, należy ją karać więzieniem. Nie biorą pod uwagę faktu, że najczęściej to ona jest największą ofiarą decyzji, którą wymógł na niej partner lub mąż, chcąc uniknąć odpowiedzialności ojcostwa. Jestem bardzo wdzięczny kobietom, które mają odwagę urodzić w sytuacji osamotnienia, porzucenia. Samotne macierzyństwo jest naprawdę bardzo trudne. 

Wydałeś oświadczenie, że ruch pomaga ofiarom powodzi, gdyż broni każdego życia. Może gdybyście częściej angażowali się w troskę o dzieci narodzone, bardziej by was doceniano?

– Polska Federacja Ruchów Obrony Życia zrzesza prawie 40 organizacji, które robią bardzo wiele dla dzieci już narodzonych, prowadząc np. domy samotnych matek. Pieluchy i wyprawki, które rozdajemy, idą w dziesiątki tysięcy. Jestem dumny z tego, że wielu ludzi dostrzega i wspiera naszą pracę. Rozumieją – tak jak my – że tylko życie ma przyszłość.

Źródło: PRZEWODNIK KATOLICKI nr 40 · 6 października 2024 

Telewizja Polsat opublikowała porażający raport na temat rozkwitu podziemia aborcyjnego w Polsce, które ma zagrażać bezpieczeństwu kobiet. Lewicowe posłanki wmawiają, że jest to mocny argument dla zmiany prawa w kierunku legalizacji aborcji.

Polskie prawo nie karze matki za aborcję uznając, że jest ona drugą ofiarą. Zarówno Konstytucja RP, jak i ustawa o planowaniu rodziny, stoją na straży ludzkiego życia. Polskie prawo chroni życie każdego człowieka od chwili, gdy zaistnieje, aż do śmierci. Chroni też kobietę – matkę w zakresie zdrowia i fizycznego, i psychicznego.

Zwolennicy aborcji próbowali jednak przegłosować w Sejmie projekt tzw. ustawy o niekaralności za pomocnictwo i wykonywanie przerwania ciąży, prezentując go jako „najłagodniejszy”. Prowadził do całkowitej bezkarności i de facto do aborcji na życzenie. Ten szkodliwy projekt ustawy został przez Sejm odrzucony.

W tej sytuacji na polecenie premiera minister sprawiedliwości ogłosił wytyczne, w których zaleca prokuratorom i sędziom umarzanie spraw za pomocnictwo w aborcji uznając, że mają one małą szkodliwość społeczną. Chociaż te wytyczne nie mają mocy prawa, ich ogłoszenie i stosowanie bezpośrednio wpływa na sytuację.

Oczywistym efektem bezkarności w łamaniu prawa jest podziemie aborcyjne!

Czy o to chodziło? Logicznym i łatwym do przewidzenia skutkiem jest coraz bardziej jawne działanie handlarzy pigułką aborcyjną w pełnym poczuciu bezkarności. Środek ten powoduje poronienie do 10. tygodnia ciąży, a nawet później i jest znacznie bardziej niebezpieczny niż „tradycyjna” aborcja chirurgiczna.

Od dawna staramy się zwracać uwagę opinii publicznej, jak bardzo niebezpieczna jest aborcja farmakologiczna. Powikłania w wyniku jej zastosowania bywają tak poważne, że konieczna jest interwencja w szpitalu, aby ratować nie tylko zdrowie, ale życie kobiety. Dzieje się tak również w tych krajach, gdzie stosowanie aborcji farmakologicznej jest legalne.

W Polsce te niebezpieczne preparaty nie są dopuszczone do obrotu. Warto podkreślić, że nie są one lekami, gdyż ciąża nie jest chorobą, z której można się „wyleczyć”.

Pigułkę aborcyjną w Polsce nielegalnie oferowały i nadal oferują proaborcyjne organizacje feministyczne i ich liderki pod hasłem: „Zażyj sobie tę bezpieczną pigułkę!”. Nikt nie odnotowuje przypadków koniecznych hospitalizacji. Zdarzały się jednak sprawy sądowe i wyroki skazujące za sprzedaż tych nielegalnych preparatów medycznych. Pomimo tego proaborcyjne posłanki Lewicy, łamiąc prawo, reklamowały te środki nawet z mównicy sejmowej.

Teraz podnoszą wielki krzyk, że pigułka aborcyjna jest bardzo niebezpieczna dla kobiety, gdyż jest rozprowadzana nielegalnie i dla dobra oraz bezpieczeństwa kobiet trzeba aborcję zalegalizować.

Co w takiej sytuacji nakazuje rozsądek? Otóż należy chronić kobiety egzekwując zapisy prawa! Ale nie! Cała medialna akcja, ukazująca potworność podziemia aborcyjnego w Polsce, ma na celu doprowadzenie do pełnej legalizacji przerywania ciąży! Totalny absurd logiczny!

Zdarzają się kierowcy prowadzący pojazdy pod wpływem alkoholu czy napady, w których ludzie tracą zdrowie lub życie. Czy z tego powodu mamy wprowadzić bezkarność dla pijanych kierowców czy napastników, a może nawet zalegalizować takie postępowanie? Oczywiście, że NIE! Prawo karne w każdym społeczeństwie działa również prewencyjnie – każdy wie, że za złamanie prawa może zostać ukarany.

Przedstawiciele biznesu aborcyjnego uparcie wmawiają, że tzw. usługi aborcyjne są ważnym elementem zdrowia reprodukcyjnego kobiet, co ułatwia im pozyskiwanie finansowania przez rządy z kieszeni podatników. Podstawową propagandową tezą, jaką szeroko upowszechniają, jest fałszywe twierdzenie, że aborcja bez całkowicie bezpieczna, jeżeli jest legalna.

Znaczący jest pozew do sądu złożony przez amerykańskich lekarzy ginekologów z organizacji Alliance for Hippocratic Medicine (Sojusz dla Medycyny Hipokratesa) przeciwko Agencji Żywności i Leków, w którym kwestionują zezwolenie na stosowania tych preparatów na rynku amerykańskim bez starannej analizy szkodliwości dla kobiet. Zastrzeżenie to zgłosili kompetentni lekarze specjaliści, którzy leczą te kobiety w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia.

Ostatnio opublikowano badanie dr. Caluma Millera z Uniwersytetu Oksfordzkiego, które kwestionuje twierdzenie, że legalizacja aborcji ratuje życie i zdrowie kobiet. Przeprowadził on badania porównawcze dotyczące zgonów kobiet z powodu macierzyństwa na przykładzie Etiopii, gdzie aborcję zalegalizowano w 2005 roku. – Zamiast być „srebrną kulą” zmniejszającą liczbę zgonów matek spowodowanych aborcją, legalizacja spowodowała ogromny wzrost liczby przerwanych ciąż bez znaczącego spadku śmiertelności związanej z aborcją lub ogólnie ze śmiertelnością matek– podsumowuje dr Miller.

W swoim badaniu dr Miller wykazał, że legalizacja aborcji w rzeczywistości pogorszyła sytuację.Powołując się na dane Instytutu Guttmachera, udowodnił, że w Etiopii po legalizacji zarówno liczba aborcji, jak i wskaźnik aborcji na kobietę, znacznie wzrosły i podwoiła się liczba powikłań. Badanie to pt. „Legalizacja aborcji a śmiertelność matek w Etiopii” zostało opublikowane w „Ethiopian Medical Journal”.

Porównanie z danymi z innych krajów również wykazuje, że po legalizacji w Holandii i w Rwandzie proporcjonalnie wzrosła okołoaborcyjna śmiertelność kobiet. Po wprowadzeniu prawa zakazującego aborcję w Polsce i Chile, występuje jeden z najniższych wskaźników śmiertelności kobiet z powodu macierzyństwa.

Po wprowadzeniu zakazu aborcji w Polsce w 1993 roku, według oficjalnych raportów rządowych, nastąpiło znaczące zmniejszenie liczby zgonów kobiet w wyniku ciąży, porodu i połogu (1990 r. – 70, 1993 r. – 44, 1994 r. – 36, 1995 r. – 26); Ponadto nastąpiło znaczące obniżenie umieralności niemowląt – podawane na 1000 urodzeń żywych (1990 r. – 19,3; 1993 r. – 16,2; 1995 r.– 13,6; 1997 r. – 10,2; 1998 r. – 9.6).

Sumując, legalizacja aborcji nie przyczynia się do ratowania zdrowia i życia kobiet! Wręcz przeciwnie, zabija się coraz więcej nienarodzonych dzieci, a wiele kobiet poważnie choruje i umiera. Coraz więcej konkretnych dowodów sprawia, że ​​biznesowi aborcyjnemu trudniej jest argumentować swoją tezę, że legalizacja aborcji ratuje zdrowie i życie kobiet. Robią to jednak całkowicie ignorując fakty biologiczne oraz konkretne badania przeprowadzane w renomowanych ośrodkach naukowych.

Ewa Kowalewska – Klub Przyjaciół Ludzkiego Życia – HLI Polska

Polska Federacja Ruchów Obrony Życia, zrzeszająca 38 organizacji pro-life i prorodzinnych, zwróciła się do władz katolickich uczelni w Polsce o „pomoc w wielostronnych działaniach mających na celu ochronę zdrowia i życia człowieka w prenatalnej fazie życia oraz zdrowia prokreacyjnego kobiet”. 

„Gorąco prosimy o rozważenie podjęcia właściwych form wyrażania opinii i działań oraz wyraźne wsparcie obrony fundamentalnego prawa człowieka do życia i rozwoju od poczęcia. Bez wątpienia w obecnym czasie bardzo potrzebne są konferencje/ sympozja/ debaty i inne wydarzenia ukazujące zarówno psychofizyczny rozwój człowieka w pierwszej fazie jego życia, jak i warunki temu sprzyjające, a także ukazanie problemów z tym związanych oraz zadań społecznych i pomocowych w sytuacji ciąży kryzysowej czy trudności życia rodzinnego” – napisał zarząd Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia w liście do władz katolickich uczelni w Polsce.

Zaapelowano także o publiczne stanowisko społeczności uczelni w sprawie ochrony życia. „Jest ono oczekiwane i bardzo istotne, aby zaistniał głos naukowej społeczności katolickiej, wrażliwej na prawa człowieka oraz etyczne postępowanie wobec poczętego dziecka i jego matki” – zauważono.

List jest reakcją na działania podejmowane w Polsce w celu wprowadzenie aborcji na żądanie, co jest celem opublikowanych niedawno wytycznych Minister Zdrowia oraz Ministra Sprawiedliwości. W dokumencie zwrócono też uwagę na jednostronnie prowadzoną kampanię w mediach publicznych i niektórych prywatnych na rzecz takiej zmiany oraz niedopuszczanie do debaty osób i środowisk reprezentujących większość społeczeństwa, będącego przeciw aborcji na żądanie. Zaznaczono, że aktualne badania CBOS dowodzą, że większość polskiego społeczeństwa jest przeciwna aborcji na żądanie (Komunikat z badań CBOS nr 20/24). 

List Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia otrzymali rektorzy katolickich uniwersytetów i akademii w Polsce oraz władze wydziałów i instytutów teologicznych: Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie, Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Akademii Katolickiej w Warszawie, Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego, Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Wydziału Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Instytutu Teologicznego im. Bł. Wincentego Kadłubka w Sandomierzu, Instytutu Teologicznego im. św. Jana Kantego w Bielsku-Białej, Instytutu Teologicznego Archidiecezji Gdańskiej z siedzibą w Gdyni, Instytutu Filozoficzno-Teologicznego im. Edyty Stein w Zielonej Górze.

– Wachlarz inicjatyw, podejmowanych przez ruchy pro-life jest znaczący, także teraz w obliczu klęski powodzi w Polsce, której dramatycznych skutków doświadcza wiele rodzin w tym: kobiety w ciąży, małe dzieci, osoby starsze, chore… – mówi Jakub Bałtroszewicz, prezes Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia.

Ks. Tomasz Kancelarczyk zwraca uwagę, że organizacje pro-life często spotykają się z bardzo niesprawiedliwym zarzutem, że interesuje je człowiek, ale tylko do momentu narodzin. Prezes Fundacji Małych Stópek i wiceprezes Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia wyjaśnia, że organizacje pro-life rzeczywiście szczególnie skupiają się na działaniach na rzecz nienarodzonych, bo wynika to z faktu, że to wówczas, jeszcze pod sercem matki, dziecko jest najbardziej bezbronne. Ale równocześnie podkreśla, że bycie pro-life zobowiązuje do pomocy każdemu człowiekowi.

– Wszystkie organizacje pro-life działają na rzecz życia, w bardzo szerokim tego słowa znaczeniu. Granice tego znaczenia określił św. Jan Paweł II w encyklice Evangelium vitae. Mówił w niej o ochronie ludzkiego istnienia „od poczęcia do naturalnej śmierci”. Jesteśmy obecni już u zarania życia człowieka i towarzyszymy mu na różne sposoby aż do samego kresu. Wachlarz inicjatyw, podejmowanych wyzwań jest przeogromny – mówi ks. Tomasz Kancelarczyk zaznaczając, że widać to na przykład teraz, gdy wiele organizacji pro-life zaangażowanych jest w pomoc dla osób poszkodowanych przez powodzie na południu Polski.

Już w pierwszych dniach tego kataklizmu Fundacja Małych Stópek zaczęła przygotowywać transport palet z chemią gospodarczą potrzebną do sprzątania po opadnięciu wody, nie zapomniała też o pieluchach dla najmłodszych; zorganizowała zbiórkę darów (trwała żywność, koce, śpiwory, kołdry, poduszki) a z wpłacanych na konto darowizn zakupiła agregaty, osuszacze budowlane i myjki ciśnieniowe. Wartość pierwszego transportu darów i sprzętu ze Szczecina to ponad 100 tys. zł.

Aktualnie trwa zbiórka na sprzęt AGD. Fundacja Małych Stópek planuje zakupić nowe lodówki i pralki dla rodzin, które straciły tego typu urządzenia w czasie powodzi.

Fundacja Małych Stópek, ul. Świętego Ducha 9, 70-205 Szczecin. Nr konta: 13 2030 0045 1110 0000 0231 0120; tytuł przelewu: DAROWIZNA POWÓDŹ.

W związku z powodzią jaka dotknęła Dolny Śląsk i Opolszczyznę, Rada Stanowa Rycerzy Kolumba w Polsce, która to organizacja także należy do PFROŻ powołała Sztab Pomocy dla Powodzian, którego zadaniem jest koordynowanie pomocy udzielanej poszkodowanym. Utworzono trzy centra w Opolu, Wrocławiu i Wałbrzychu, do których Rady Lokalne przesyłają zebraną pomoc rzeczową. Fundacja Rady Stanowej zachęca też do dokonywania wpłat na konta bankowe:

IBAN PLN: PL 74 1020 4317 0000 5802 0293 4065

IBAN USD: PL 82 1020 4317 0000 5302 0530 6107

IBAN EUR: PL 42 1020 4317 0000 5402 0530 6099

BIC/SWIFT: BPKOPLPW; tytuł przelewu: „Darowizna na cele statutowe – Powódź”.

Krzysztof Sietczyński, skarbnik stanowy Rycerzy Kolumba w Polsce zaznacza, że preferowaną formą pomocy są wpłaty na konto, bo to znacznie ułatwia logistykę oraz szybkość i skuteczność niesionej pomocy. Rycerze Kolumba nie zamykają się równocześnie na pomoc rzeczową i zbierają dary najpilniej potrzebne: agregaty prądotwórcze, osuszacze, nawiewnice, myjki ciśnieniowe; koce, śpiwory, materace; powerbanki, latarki; pieluchy dla dzieci i dorosłych; środki czystości, dezynfekujące; środki higieny osobistej; ubrania (nowe lub czyste i niezniszczone); gumowce, łopaty, rękawice, wiadra, taczki; butle i kuchenki gazowe. Rycerze Kolumba sygnalizują także potrzebę rąk do pracy – chętnym zapewniają zakwaterowanie.

Należąca do PFROŻ Fundacja Fala Życia włączyła się w pomoc powodzianom – uruchomiła skarbonkę w serwisie Zrzutka.pl. „Z pomocą naszych rodzin, znajomych, darczyńców i przyjaciół chcemy zebrać jak największą kwotę, która powędruje wprost do PCK. Zapraszamy do wsparcia i solidarności z rodakami!” – zachęcają w serwisie crowdfundingowym. Zbiórkę można wesprzeć tutaj: https://zrzutka.pl/naratunekpowodz/s/falazycia

Ks. Tomasz Kancelarczyk, przy okazji zaangażowania organizacji pro-life zrzeszonych w Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia w pomoc dla powodzian, zwraca uwagę, że w nazwie Federacji może lepiej byłoby używać słowa „ochrona” niż „obrona”. – Obrona kojarzyć się może bardziej z terminologią militarną, a ochrona to po prostu pomoc. Czymże są zatem środki materialne i finansowe, które zbieramy na rzecz powodzian jeśli nie pomocą – ochroną? – podkreśla. – Prawdziwe znaczenia słowa pro-life niosą również nasi darczyńcy, którzy swoimi darowiznami odpowiadają na potrzeby wszystkich małych i dużych stópek, trafiających pod nasze skrzydła. Oni doskonale rozumieją konieczność niesienia pomocy dla naszych braci z południa Polski. Dzięki temu kolejny raz życie ludzkie staje na pierwszym miejscu… bez względu na to, czy rozwija się w łonie matki, czy już długo wędruje po ziemi – dodaje Prezes Fundacji Małych Stópek i wiceprezes Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia.

Jako organizacje pro-life często spotykamy się z bardzo niesprawiedliwym zarzutem, że interesuje nas człowiek tylko do momentu narodzin. Faktem jest, że szczególnie skupiamy się na działaniach na rzecz nienarodzonych. Wynika to jednak z tego, że to wówczas, jeszcze pod sercem matki, dziecko jest najbardziej bezbronne. 

Bycie pro-life zobowiązuje do pomocy każdemu człowiekowi. Wszystkie organizacje pro-life działają na rzecz życia, w bardzo szerokim tego słowa znaczeniu. Granice tego znaczenia określił św. Jan Paweł II w encyklice Evangelium vitae. Mówił w niej o ochronie ludzkiego istnienia „od poczęcia do naturalnej śmierci”. Jesteśmy obecni już u zarania życia człowieka i towarzyszymy mu na różne sposoby aż do samego kresu. Wachlarz inicjatyw, podejmowanych wyzwań jest przeogromny. Jednym z przykładów jest to, co robimy teraz, w obliczu powodzi. Jej skutków doświadcza obecnie niestety wielu naszych rodaków.

Podczas ostatnich rozmów w gronie członków Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia również został podjęty temat pomocy dla powodzian. Federacja, dzięki takim organizacjom jak Rycerze Kolumba czy stworzona przeze mnie i działająca w moim imieniu Fundacja Małych Stópek, realizuje swój charyzmat będąc z tymi, którzy są w potrzebie.

Wszelkie działania organizacji zrzeszonych w PFROŻ, nie tylko teraz w czasie kryzysu, ale także na co dzień, gdy pomagamy osobom niepełnosprawnym, starszym i chorym, zwracają uwagę na ich zasadność. Pokazują, że w naszej nazwie może właściwiej byłoby używać terminu „ochrona” życia” niż „obrona”.

Obrona może bardziej kojarzyć się z terminologią militarną, a ochrona to po prostu pomoc. Czymże są zatem środki materialne i finansowe, które zbieramy na rzecz powodzian, jeśli nie pomocą – ochroną?

Prawdziwe znaczenia słowa pro-life niosą również nasi darczyńcy, którzy swoimi darowiznami odpowiadają na potrzeby wszystkich małych i dużych stópek, trafiających pod nasze skrzydła. Oni doskonale rozumieją konieczność niesienia pomocy dla naszych braci z południa Polski. Dzięki temu kolejny raz życie ludzkie staje na pierwszym miejscu… bez względu na to, czy rozwija się w łonie matki, czy już długo wędruje po ziemi.

Ks. Tomasz Kancelarczyk – prezes Fundacji Małych Stópek, wiceprezes Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia

– Decyzja psychiatryczna o ewentualnym przerwaniu ciąży nie powinna nigdy zapadać jednoosobowo. Także w przypadku standardowej opinii sądowo-psychiatrycznej Sąd zazwyczaj wymaga zgodnej opinii dwóch biegłych – powiedział prof. Łukasz Święcicki, specjalista w zakresie psychiatrii, profesor nauk medycznych, konsultant II Kliniki Psychiatrycznej w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Rozmówca KAI negatywnie ocenił też najnowsze wytyczne opublikowane na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia, zgodnie z którymi przesłanką do legalnej aborcji jest zagrożenie zdrowia lub życia kobiety, w tym zagrożenie zdrowia psychicznego i wystarczy, że poświadczy je jeden lekarz.

Anna Rasińska (KAI): Jak Pan Profesor ocenia najnowsze wytyczne opublikowane na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia, zgodnie z którymi przesłanką do legalnej aborcji może być zagrożenie zdrowia lub życia kobiety, w tym zagrożenie zdrowia psychicznego i wystarczy, że poświadczy je jeden lekarz?

Prof. Łukasz Święcicki, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie: Odpowiedź na to pytanie jest naprawdę bardzo trudna. Przede wszystkim trzeba by dobrze zdefiniować czym jest „zagrożenie zdrowia psychicznego”. Psychiatrzy, w przeciwieństwie do lekarzy wszystkich innych specjalności, nie dysponują żadną powszechnie przyjętą obiektywną metodą pomiaru stanu zdrowia. Nie można wykonać odpowiedniego badania krwi czy też badania ultrasonograficznego lub innego badania tego typu. Każda opinia psychiatry może być podważona choćby przez innego psychiatrę. Z tego punktu widzenia uważam pomysł jednoosobowej opinii psychiatrycznej za niezwykle kontrowersyjny i nie mający uzasadnienia. We wszystkich sprawach budzących kontrowersje, my psychiatrzy, mamy zwyczaj zwoływania konsylium, w którego skład wchodzi co najmniej dwóch specjalistów psychiatrów i co najmniej jeden psycholog. Można sobie przecież bez trudu wyobrazić sytuację, w której pacjentka jest przekonana, że ciąża stanowi zagrożenie dla jej psychiki, ale po dokonaniu zabiegu przerwania tej ciąży dochodzi do, równie impulsywnego, wniosku, że obecnie czuje się nadal źle, lub nawet jeszcze gorzej niż przedtem. Co ma wówczas zrobić psychiatra, który jednoosobowo podjął decyzję? Cofnąć się jej przecież nie da!

– Czy zaburzenia psychiczne uniemożliwiające opiekę nad dzieckiem, będące zagrożeniem dla życia lub zdrowia matki, są tak częstym zjawiskiem?

– Jeśli chodzi o sytuację, w której kobieta będąca w ciąży, ma myśli samobójcze właśnie z powodu swojej ciąży, to takie przypadki nie są częste. Myślę, że z tą opinią zgadza się większość racjonalnie myślących psychiatrów. Mówię to z perspektywy lekarza z blisko 40-letnim stażem. Jako psychiatra spotkałem wiele bardzo ciężko chorych psychicznie osób, w tym kobiet w ciąży, ale nigdy nie spotkałem się z sytuacją, by ktoś z tego powodu popełnił samobójstwo, choć oczywiście nie można powiedzieć, że sytuacja taka nigdy nie występuje. Osobiście nie spotkałem się także z próbą samobójczą kobiety w ciąży, widziałem za to wiele przyszłych matek, które bardzo chciały podjąć leczenie właśnie po to, by móc w pełni opiekować się noworodkiem. Także jeszcze raz podkreślam, że choć hipotetycznie taka sytuacja mogłaby mieć miejsce, moim zdaniem należy to do wybitnej rzadkości.

– Czy ciąża może mieć bezpośredni wpływ na pogorszenie zdrowia psychicznego kobiety?

– Kiedyś uważano, że ciąża wywiera pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne kobiety. Obecnie medycyna nie odnotowuje takiej zależności, uważa się raczej, że ciąża jest swego rodzaju stanem neutralnym dla zdrowia psychicznego. Może co prawda stanowić dodatkowy element stresowy, ale też często jest źródłem nowej nadziei. 

– A w sytuacji gdy byłaby to ciąża niechciana lub obarczona wadami zdiagnozowanymi w okresie prenatalnym?

– Oczywiście inaczej jest w sytuacji kiedy kobieta jest w ciąży, której bardzo nie chciała, na przykład kiedy powstała w wyniku czynu zabronionego jak gwałt, wówczas jednak to nie do psychiatry należy podjęcie decyzji o ewentualnym przerwaniu takiej ciąży.

Dla celów naszej rozmowy zaburzenia psychiczne można podzielić na trzy grupy. Jedną z nich będą psychozy o charakterze endogennym, czyli choroby psychiczne o domniemanym podłożu biologicznym. Druga grupa to zaburzenia uwarunkowane głównie przez otoczenie i niewłaściwie relacje z otoczeniem. Trzecia to osoby, które mają zaburzenia typu reaktywnego tzn. które były zdrowe, miały zdrowe relacje, ale na skutek jakiegoś bardzo trudnego wydarzenia, mają pewnego rodzaju reakcję depresyjną. W każdej z tych grup, ewentualny fakt zajścia w niechcianą ciążę, będzie miał inny wpływ na stan psychiczny pacjentki, w zależności od tego, czy mamy do czynienia z psychozą, nerwicą depresyjną, czy reakcją depresyjną. Każdy przypadek należy rozpatrzyć indywidualnie, nie ma ogólnej teorii w tym temacie. Mam jednak wrażenie, że ewentualne decyzje psychiatryczne mogłyby dotyczyć wyłącznie pierwszej grupy osób, a mianowicie chorych psychotycznych. W pozostałych przypadkach trudno byłoby wskazać na konkretny niekorzystny wpływ ciąży na przebieg zaburzeń. Oczywiście zawsze można mówić o „zwiększonym poziomie stresu“, ale to samo można powiedzieć o wielu życiowych wydarzeniach. 

– Organizacje pro-life zwracają uwagę, że za tegoroczny wzrost liczby aborcji w Polsce odpowiada nadużywanie aborcji z powodu zagrożenia zdrowia psychicznego kobiety. A jak Pan Profesor ocenia tzw. “przesłankę psychiatryczną”?

– Jak już wspomniałem, każdy przypadek trzeba rozpatrzyć w sposób indywidualny, nie ma żadnej ogólnej zasady porządkującej to zagadnienie. Trudno przewidywać sytuację, w której sam fakt zajścia w ciążę i tylko on, spowodowałby istotne pogorszenie zdrowia psychicznego kobiety. Myślę, że tzw. “przesłanka psychiatryczna” musi mieć jakieś uzasadnienie, ale powinna być stosowana niezwykle rzadko, ponieważ takie przypadki są incydentalne. Nigdy nie spotkałem psychiatry, który doradziłby przerywanie ciąży jako sposób zapobiegania zaburzeniom psychicznym. O istnieniu takiego problemu dowiedziałem się dopiero z mediów. Niejednokrotnie, w swojej karierze zawodowej, spotkałem się z kobietami, które, przynajmniej na samym początku, nie chciały swojej ciąży, nie planowały jej, jednak nigdy żadna z nich nie prosiła mnie o to żebym poświadczył, że ich stan zdrowia nie pozwala na donoszenie ciąży. Co więcej mam wrażenie, że wszystkie te osoby były w późniejszym czasie trwania ciąży zadowolone z tego faktu i przygotowywały się do macierzyństwa.

– A czy istnieją jakieś procedury medyczne dotyczące podobnych sytuacji?

– Nie znam takich procedur jeśli chodzi o psychiatrię. Myślę, że jest to po prostu kwestia dobrego badania psychiatrycznego, właściwego ustalenia, rozpoznania, przemyślenia, ale przede wszystkim podjęcia leczenia. Dopiero na tej podstawie lekarz powinien podjąć decyzję, która dotyczyłaby tego, czy rzeczywiście kontynuowanie ciąży stanowi poważne zagrożenie dla życia i zdrowia matki, to znaczy oceny czy rzeczywiście w wyniku ciąży można się obawiać znacznego i trwałego pogorszenia stanu zdrowia psychicznego. Moim zdaniem takie sytuacje będą bardzo rzadkie.

– Jak w takim razie powinien zachować się lekarz, gdy zgłosi się do niego kobieta, zapewniająca, że ciąża stanowi zagrożenie dla jej zdrowia psychicznego, bądź bezpośrednio jej życia?

– Przede wszystkim należy ją leczyć. Mam na myśli psychoterapię, leczenie farmakologiczne, troskę o poprawę warunków domowych, zapewnienie wsparcia… Możliwości działania w takiej sytuacji jest bardzo dużo, nie przychodzi mi do głowy sytuacja, w której najlepszym możliwością działania czy też działaniem pierwszego rzutu byłoby usunięcie ciąży. Wydaje mi się to absurdalnym pomysłem, który nie prowadzi do dobrego celu. Jeśli kobieta chce dokonać aborcji, psychiatra nie powinien na podstawie jednej rozmowy wydawać jednoznacznego orzeczenia, że jedynym rozwiązaniem jest przerwanie ciąży.

– A czy nie jest tak, że aborcja mogłaby wręcz pogorszyć stan kobiety? Wiele mówi się przecież o syndromie postaborcyjnym.

– Oczywiście, że tak. Niejednokrotnie spotykałem się w moim gabinecie z sytuacjami, gdy zgłaszały się do mnie kobiety, które poddały się aborcji, co spowodowało potem zespół depresyjny, lęki, myśli samobójcze. Każda kobieta może potem żałować aborcji, również ta, która jej chciała, dlatego uważam, że psychiatrzy nie powinni brać w tym udziału. Jeżeli faktycznie liczba aborcji wykonanych z tzw. “przesłanki psychologicznej” drastycznie wzrosła, to wygląda to na sposób ominięcia obecnie obowiązującego prawa.

– Jakie Pan Profesor widzi alternatywy w takiej sytuacji?

– Nie wydaje mi się, żeby usunięcie ciąży było sposobem leczenia choroby psychicznej, nigdy nie spotkałem się z opisem takiej metody terapii. Jak już wspomniałem, trzeba zdiagnozować pacjentkę i leczyć zaburzenia psychiczne z jakimi ta kobieta się boryka. Chociaż w ciąży zakres leków, które można stosować jest ograniczony, jest wiele środków przeciwdepresyjnych, które można przyjmować w ciąży, można też stosować elektrowstrząsy, które są bardzo skuteczną formą leczenia. Sam wielokrotnie robiłem je kobietom w ciąży i spowodowały one znaczą poprawę psychicznego stanu zdrowia pacjentek i umożliwiły zdrowy poród dziecka. Zdaję sobie sprawę, że takie twierdzenie jest znacznym uproszczeniem, ale osobie, którą boli noga, nie mówi się żeby ją od razu amputowała, podejmuje się raczej odpowiednie leczenie. Leczyłem wiele kobiet cierpiących na depresję w ciąży, leczenie to we wszystkich przypadkach, które pamiętam, przyniosło dobre efekty. 

– Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała Anna Rasińska / KAI